20 năm nghiên cứu về rùa Hồ Gươm, PGS Đức đã có 2 công trình khoa học và đều được hội đồng nghiệm thu đánh giá là xuất sắc. Chỉ có điều, nó không mang lại cho cộng đồng bất cứ thông tin khoa học nào đáng kể. Câu chuyện về rùa hồ Hoàn Kiếm mấy bữa nay ồn ào trở lại trên trang nhất nhiều tờ báo khi có thông tin không phải chỉ có một "cụ" rùa.
Vậy, cuối cùng thì trong hồ Gươm còn bao nhiêu "cụ" rùa? Phó Giáo sư
Hà Đình Đức vẫn khăng khăng chỉ 1, ông Trưởng Ban chỉ đạo bắt rùa của
thành phố bảo ít nhất còn 2, ông thợ ảnh tên Ngò bảo phải còn 5, 6…
Có lẽ trên thế giới hiếm quốc gia nào may mắn như nước ta khi truyền
thuyết lịch sử được tự nhiên ban cho một linh vật sống để lưu truyền
như con rùa Hồ Gươm và ông vua Lê Lợi. Lẽ ra, một huyền tích lung linh
như vậy sẽ phải được trân trọng nghiên cứu và bảo tồn. Song, thay vì
thế, những con rùa Hồ Gươm, dù là một cá thể sống, nhưng luôn bị coi
là vật thờ và hầu như chỉ tồn tại trong niềm sùng kính dân gian. Ngay
cả người được coi là "nhà rùa học", chuyên gia số 1 về rùa Hồ Gươm là
PGS Hà Đình Đức, một nhà khoa học có học hàm, học vị, thì sự quan tâm
nghiên cứu con rùa Hồ Gươm cũng chỉ bằng yếu tố tình cảm.
Nói rằng PGS Đức chỉ quan tâm đến rùa Hồ Gươm bằng tình cảm của một
người Thanh Hóa kính ngưỡng Lê Lợi, hẳn sẽ làm ông buồn, thậm chí là
giận. Bởi lẽ, ít nhất cũng đã 20 năm rồi ông nghiên cứu rùa, chụp tới
300 bức ảnh, hàng ngàn giờ quay phim và quan sát, viết hàng trăm bài
báo, thậm chí bảo vệ hẳn 2 công trình nghiên cứu khoa học cấp thành
phố về rùa Hồ Gươm. Với bề dày nghiên cứu như vậy mà chỉ thừa nhận
tình cảm và ngày công của ông đối với rùa mà không nhắc đến thành quả
nghiên cứu khoa học của ông thì quả là quá đáng. Tuy nhiên, công bằng
mà nói, công sức lao động của ông quả đáng được ghi nhận, nhưng thành
quả khoa học thì…
20 năm nghiên cứu của PGS Đức mang đến cho ông một tấm giấy chứng nhận
kỷ lục Việt Nam cho người có nhiều bài viết về Rùa Hồ Gươm nhất nước.
Song, những bài viết ấy không mang lại cho cộng đồng bất cứ thông tin
khoa học nào đáng kể về con rùa Hồ Gươm. Thậm chí, con rùa mà theo ông
là cá thể duy nhất ở Hồ Gươm mà ông đặt tên là rùa Lê Lợi, là đực hay
cái thì ông cũng không biết.
Nói rằng PGS Đức chỉ là một người yêu rùa chứ không phải nhà nghiên
cứu rùa học, hẳn sẽ bị phản đối. Ít ra ông cũng đã có tới 2 công trình
khoa học về rùa Hồ Gươm. Công trình thứ nhất có tên: Nghiên cứu sơ bộ
hiện trạng Hệ sinh thái Hồ Gươm, nhằm bảo tồn và phát triển đàn rùa
quý và cải thiện cảnh quan môi trường được nghiệm thu năm 1993. Công
trình thứ hai có tên: Nghiên cứu hình thái, sinh thái loài Rùa Hồ
Gươm, tình trạng chất lượng nước, hệ vi tảo Hồ Gươm,nhằm bảo tồn, phát
triển đàn rùa quý và cải thiện cảnh quan môi trường, được nghiệm thu
một năm sau đó.
Cả 2 công trình đều được hội đồng nghiệm thu đánh giá là xuất sắc. Có
điều, từ khi được bảo vệ, những đề tài khoa học này chẳng giúp được gì
cho rùa Hồ Gươm.
20 năm qua, kể từ khi PGS Hà Đình Đức nghiên cứu rùa thì đời sống của
nó mỗi ngày một tệ hơn. Và, điều khiến "cụ" rùa được quan tâm, cứu
chữa như bây giờ không phải là những nỗ lực của những nhà khoa học như
PGS Đức, mà là những con rùa tai đỏ, giống sinh vật ngoại lai đang bị
truy nã trên phạm vi toàn quốc. Chính sự xuất hiện của những con rùa
tai đỏ chứ không phải các công trình khoa học được công bố khiến dư
luận quan tâm đến "cụ" Rùa. Đó là một sự trớ trêu với số phận rùa
thiêng. Và không chỉ với con rùa, đó còn là một sự thật trớ trêu đối
với nền khoa học Việt Nam.
Trở lại với 2 công trình nghiên cứu khoa học của PGS Hà Đình Đức. Vì
sao nó không được ứng dụng để cải thiện đời sống và bảo vệ "cụ" rùa?
Phải chăng là bởi nó không có giá trị khoa học để ứng dụng? Nếu vậy,
sao những công trình đó lại được nghiệm thu, thậm chí được đánh giá là
xuất sắc? Lẽ ra, đây là một câu hỏi đáng để quan tâm và suy nghĩ.
Song, thực tế, việc những công trình khoa học được nghiên cứu, bảo vệ
rồi lãng quên vốn đã là bình thường.
Mỗi năm trung bình ngân sách nhà nước chi ra xấp xỉ 2%GDP cho khoa học
công nghệ, nước ta cũng là quốc gia có mật độ nhà khoa học cao so với
các quốc gia trong khu vực với khoảng gần 20.000 tiến sĩ và gần 7.000
giáo sư, mỗi năm có tới hàng ngàn công trình nghiên cứu khoa học được
công bố. Song, trong vòng 10 năm qua, trung bình mỗi giáo sư của chúng
ta chỉ công bố được 0,58 bài báo trên các tạp chí khoa học quốc tế, và
các nghiên cứu đó hầu như không bao giờ được giới khoa học thế giới
trích dẫn.
Như vậy, không có gì là khó hiểu khi 2 công trình khoa học xuất sắc
của "nhà rùa học" Hà Đình Đức chẳng hề có giá trị trong việc cứu rỗi
và bảo tồn con rùa già ở Hồ Gươm. Tuy nhiên, ngược lại, có thể sự hy
sinh của con rùa già Hồ Gươm sẽ cứu vớt được nền khoa học của nước
nhà. Nếu chẳng may "cụ" rùa thăng khi mà các nhà khoa học chưa kịp tìm
được cách bảo tồn, rất có thể đó sẽ là một sự kiện để các nhà khoa học
của chúng ta nghiêm túc nhìn nhận lại những đóng góp của mình đối với
đất nước./.
Lão Phạm (Vovnews)
Cuối cùng thì cụ rùa Hồ Gươm cũng được “tạm giam” đề điều trị. Sự việc chỉ xảy ra sau nhiều cuộc họp qua … nhiều tuần lễ. Cũng may là cụ còn sống sót. Nhưng qua diễn tiến của sự việc, chúng ta thấy rõ một khoảng trống khoa học, hay nói đúng hơn là khoảng trống về cách làm khoa học ở Việt Nam. Mặc dù rùa Hồ Gươm thuộc loại hiếm và có ý nghĩa tâm linh, nhưng cho đến nay chúng ta biết rằng Việt Nam không có những chuyên gia “rùa học” đúng nghĩa. Như bài báo phản ảnh, vị giáo sư khả kính về rùa thật ra ít có công trình nghiên cứu về rùa. Hai mươi năm nghiên cứu về rùa, nhưng vị giáo sư này chỉ có 2 công trình khoa học về rùa. Hai công trình này dù được hội đồng nghiệm thu đánh giá là xuất sắc, nhưng công chúng chẳng mấy ai tiếp cận được. Thật vậy, không có một bài báo khoa học trên một tập san khoa học quốc tế nào về rùa từ Việt Nam cả!
Trả lờiXóaChúng ta không có những thông số sinh học về cụ rùa Hồ Gươm. Thật vậy, ngay cả bao nhiêu cụ rùa trong Hồ Gươm mà cũng chẳng ai biết; tất cả chỉ là võ đoán! Ngay cả giới tính của rùa cũng chẳng ai khẳng định. Thật là khó tưởng tượng nổi một báu vật trong tay mà chúng ta không có thông tin gì về báu vật đó. Đó là do cách làm khoa học theo kiểu phổ thông, tức là làm khoa học tài tử. Sản phẩm của khoa học tài tử là những bài báo trên báo chí phổ thông, những trao đổi ngắn trên tivi hay hệ thống truyền thanh. Nhưng đó không phải là khoa học nghiêm chỉnh. Một nền khoa học phổ thông không thể nào làm cho đất nước tiến bộ được.
Cách làm khoa học phổ thông của nhiều người làm tôi nhớ đến cách làm khoa học của người phương Tây. Đó là cách làm khoa học "đến nơi đến chốn", tìm hiểu từ các vấn đề cơ bản, đến thực nghiệm, và ứng dụng vào thực tế. Đành rằng quá trình từ nghiên cứu cơ bản đến ứng dụng vào thực tế là một thời gian dài, nhưng đó là con đường không thể khác được. Trong khoa học, không có cái gọi là "đi tắt đón đầu". Một phát hiện về mối liên hệ giữa DNA và bệnh tật phải được nghiên cứu từ cơ bản để biết cơ chế của mối liên hệ, đến ứng dụng vào lâm sàng. Cố nhiên, trước khi đưa vào ứng dụng, người ta phải làm nhiều nghiên cứu độc lập để loại bỏ những yếu tố ngẫu nhiên hay yếu tố nhiễu. Chưa có những nghiên cứu độc lập mà đã tuyên bố trên báo chí phổ thông là không đúng qui trình làm khoa học...
(Trích- TS Nguyễn Văn Tuấn-Australia)
Khổ thân ô.Hà Đình Đức mới có hai đề tài khoa học nghiên cứu suốt 20 năm phải " đắp chiếu " mà chịu búa rùi, dư luận lên án ! Hãy vị tha cho Ô mà xem lại thì sẽ thấy hàng vạn , vạn để tài khoa học của hơn 20000 Tiến sĩ ,Giáo sư nước nhà bị xếp xó vì ko ứng dụng được , chỉ là "mô hình nghiên cứu ", thì thấy " trí " ô. Đức quá bé nhỏ , chỉ được cái to mồn thôi !
Trả lờiXóaHay là kiến nghị QH chuyển ngân sách NN cho mấy anh Hai Lúa làm đề tài NC Khoa học lại hóa hay !?
Bình tàu và Korolbo ơi!Bàn gì nhiều vào ba cái chuyện "Biết rồi khổ lắm nói mãi" ấy làm gì.Tìm cái gì hay hơn mà quan tâm đi.Vũng tàu có gì hay không Vương?Bình xem làm sao để anh em k10 cơ điện biết cái blog này rồi điền tự điền tên vào danh sách k10cđ đi.Tớ thấy bọn mình có 3 lớp máy và 2 kớp điện cơ mà.Thiếu nhiều quá.Dù chỉ 1 ngày sống với k10 cũng vẫn là k10.Làm sao để mọi người đến với sân chung này?
Trả lờiXóaBạn Long thân mến !
Trả lờiXóaBọn tớ nghĩ nát óc ra mà chẳng có cách gì mời các bạn K10 Comments , chứ mơ các bạn viết bài thì quá xa vời . Long có cao kiến gì bày cho BBT K10 đi !