TÂY NGUYÊN XƯA VÀ NAY

                                                                                                            Trần Tiến IA

Tây Nguyên xưa:

Tây Nguyên xưa hùng vĩ và bí ẩn với bạt ngàn rừng xanh đã là cảm hứng của bao nhạc sỹ bộ đội, nơi đây đã có những "chú nai vàng dương đôi tai ngơ ngác", những dòng "suối hát" theo bước chân các anh bộ đội và đặc biệt hơn đã từng một thời "rừng che bộ đội, rừng vây quân thù". Trong ký ức của các anh khóa trước đã tham gia cuộc chiến tranh giải phóng, thì hình ảnh về Tây Nguyên chắc còn in đậm với muôn vàn kỷ niệm về rừng, về rau rừng, về cây rừng, về thú rừng, về những dòng suối rừng và về những cuộc hành quan xuyên rừng gian khổ. Những câu truyện anh Luân, anh Thịnh và các anh đi bộ đội về kể lại ngày ấy bên ly trà Thái Nguyên làm tôi vẫn còn nhớ và cũng luân hình dung về Tây Nguyên như vây. Tây Nguyên với những bản trường ca, những bài hát hùng tráng, tôi còn nhớ mãi bài hát "sông Đăkrong mùa xuân lại về" anh Nguyễn Trọng Luân hát ngày nào.

Tây nguyên nay:

Thế nhưng, Tây Nguyên nay đã hoàn toàn khác, nếu các anh bộ đội khi xưa có dịp làm một chuyến du hành dọc Tây Nguyên, tất nhiên không phải hành quân hai ba tháng như xưa mà bằng xe cơ giới, chắc chẳn phải vô cùng ngạc nhiên với Tây Nguyên ngày nay.

Rừng xưa đâu hết rồi? chắc hẳn đó là câu hỏi đâu tiên của các anh! Vâng, với sức công phá một cách tàn bạo của con người, chỉ trong vòng mười năm thôi, những khu rừng già xưa đã biến mất thậm chí cả gốc cây rừng cũng không còn. Các anh có biết họ phá cây rừng (phải gọi là phá mới đúng) như thế nào không? Họ chỉ chặt nửa thân cây của các cây từ dưới lên dần đỉnh núi, cây trên đỉnh mới chặt cho cây đổ và tự cây này  đổ đè làm gãy các cây phía dưới, đây là sáng kiến của các "lâm tặc" miền Bắc vào phá rừng đấy. Cứ như vậy, suốt dọc Tây Nguyên rừng già đã dần biến mất và để lại sự trần trụi khô cằn của đất đỏ bazan cao nguyên.

Vây nay Tây Nguyên là gì? Chúng ta cũng phải cảm ơn những "lâm tặc", họ đã góp phần giải quyết biến rừng nhiệt đới thành rừng cây công nghiệp. các anh có thể thấy Tây Nguyên bây giờ là rừng cao su, cà phê, tiêu, điều. Tất nhiên cùng còn một số khu bảo tồn (Bù Gia Mập, Yok Đôn, Cát Tiên… ). Những bạt ngàn rừng cây công nghiệp đã đem lại cuộc sống mới cho Tây Nguyên, những địa danh mới với người dân các tỉnh phía Bắc tràn ngập đã và đang lấp đầy vùng đất này. Họ dồn người dân tộc vào sâu trong núi, như khi xưa anh hùng Núp đưa dân tránh Pháp. Dân số Tây Nguyên tăng rất nhanh, theo thống kê năm 1976 dân số 5 tỉnh Tây nguyên (KonTum, Gia Lai, Đăk Lăk, Đăk Nông, Lâm Đồng) mới có 1.222.000 người đến năm 2009 là 5.107.437 người (nếu tính cả số lượng di dân tự do khoảng 6 triệu người). Tây Nguyên nay không hoang sơ bởi sự đồng hóa của miền Bắc, miền xuôi.

Ở Tây Nguyên còn có vùng thung lũng tạo thành một đồng bằng rộng A yunpa (Phú Bổn xưa). Nhờ có công trình thủy lợi, mà chúng tôi đã tham gia xây dựng, nơi đây đã tạo nên một vựa lúa giữa Tây Nguyên, các anh có thể thấy một vùng đồng bằng giống  đồng bằng Bắc Bộ những năm 70, 80. có cá đồng tự nhiên, có cua đầy đồng mà phía bắc phải thèm, có những chú gà, vịt thả rông và tất nhiên còn có những đặc sản thú rừng tự nhiên.

Chính vì vậy, tôi có ông bạn đã tự nhận là ba Tây (sinh ở Tây bắc phiêu bạt lấy vợ Tây Nam Bộ , hiện đang cắm chốt làm ăn ở Tây Nguyên) đang yên tâm an cư tại đây.

Tây Nguyên có gì hay? Nói đến Tây Nguyên phải nhớ ngay đến "ly ca phê Ban Mê" cà phê ở đây cực ngon, rất thơm và đậm đến mức nếu uống không quen có thể say nâng nâng cả ngày. Tây Nguyên còn là gió nếu buổi tối uống nước quán ngoài trời ở Buôn Mê Thuật người yếu bóng vía chắc không dám ngồi vì "cao nguyên lộng gió" mà. Một đặc sản không đâu có là Amakong, loại thuốc rất phù hợp với các bác K10, loại thuốc này có khả năng khôi phục sinh lực rất tốt (theo quảng cáo của ông Amakong), ai đi Tây Nguyên nhớ lên bản Đôn mua mấy thang đặc biệt về ngâm nhé. Tất nhiên, dù bị tàn phá rừng già, nhưng Tây Nguyên vẫn có những đặc sản về rừng, rất tươi, sống và hoàn toàn tự nhiên không như hươu, nai bán ở chùa Hương. Và rượu cần đặc trưng của núi rừng Tây Nguyên, những căn nhà rông, cồng chiêng và các lễ hội. Đến bản Đôn cưỡi voi vượt sông Sêrêpôk  và tìm các bí ẩn Tây Nguyên.

Ai chưa đến Tây Nguyên hãy nên đi một lần để tìm hiểu, vì nếu không nay mai Tây Nguyên chỉ còn trên sách vở thôi.