Cảm nghĩ nhân ngày khai trường 5/9

  Hôm nay 5/9 là ngày toàn dân đưa con em tới trường mở đầu một năm học mới. Một năm học mới của ngành giáo dục với biết bao công việc và những suy nghĩ bộn bề. Cải cách giáo dục theo hướng nào đây để thoát được những chỉ trích nặng nề từ phía xã hội, công luận bao nhiêu năm qua vẫn cho rằng ngành giáo dục đang luẩn quẩn chưa thoát ra được những cải cách mang tính đối phó, vụn vặt theo kiểu sai đâu sửa đấy mà chưa có một chiến lược dài hơi, căn cơ để đưa nền giáo dục nước nhà đổi mới căn bản, đi đúng hướng và phát triển ổn định. Để có một cái nhìn tương đối tổng thể về hiện trạng nền giáo dục nước nhà, BBT xin giới thiệu với bạn đọc một bài viết khá sâu sắc dưới đây :

  " Ngày nay có lẽ không còn một quốc gia nào nghi ngờ vai trò quyết định của giáo dục đối với sự phát triển của mình .Việt Nam là một trong các quốc gia đã sớm nhận ra điều này .Hòa bình lập lại trong thư gửi cho thiếu nhi toàn quốc nhân dịp trung thu Bác Hồ có viết : “Non sông Việt Nam có trở nên tươi đẹp hay không ?Dân tộc Việt Nam có sánh vai được với các cường quốc năm châu hay không ? đó là nhờ công học tập của các cháu .Thủ tướng Phạm Văn Đồng cũng từng ca ngợi :“nghề dạy học là nghề cao quý nhất trong những nghề cao quý ”.Rồi còn biết bao những lời hay ý đẹp dành cho các thày cô , cho sự nghiệp trồng người,cho ngành giáo dục .Và người dân Việt Nam tràn đầy hy vọng với sự coi trọng giáo dục như vây đất nước mình sẽ sớm  cất cánh trở thành con rồng châu Á .

        Chiến tranh qua đi , đất nước hòa bình thống nhất , thấm  thoát 10 năm , 20 năm , 34 năm nhìn lại Việt Nam vẫn là nước nghèo , tụt hậu với cả những nước trước đây kém phát triển hơn mình. Đổ cho nguyên nhân do chiến tranh thì chiến tranh đã qua từ lâu và thực tế cũng thời gian đó sau chiến tranh nhiều nước trên thế giới đã có những bước phát triển kỳ diệu . Người ta bèn tìm ra cái nguyên nhân làm cho nước nghèo , tụt hậu là bởi giáo dục Việt Nam trì trệ, lạc hậu,…Và thế là một cuộc “khám bệnh ,kê đơn ,bốc thuốc” cho “con bệnh giáo dục Việt Nam” bắt đầu .Trên các diễn đàn các chuyên gia giỏi ,các nhà giáo lâu năm , các nhà hoạch định chiến lược, các nhà … đã tìm ra rất nhiều căn bệnh  của giáo dục Việt Nam .Từ những căn bệnh có thể coi như trầm trọng nhất như “sai về triết lý giáo dục”đến những căn bệnh mắc phải cũng chỉ vì mong muốn tiến bộ như “bệnh thành tích”.Có những căn bệnh tưởng chừng như không thể nào chữa được vì nó rơi vào vòng luẩn quẩn đó là bệnh “nghèo nên không có tiền làm giáo dục ”.Rồi những căn bênh tưởng như chữa dễ như bỡn “chưa chọn được lãnh đạo ngành giáo dục giỏi” vì Việt Nam không bao giờ thiếu người tài .Tất nhiên căn bệnh phổ biến tham nhũng ,lãng phí thì “con bệnh giáo dục Việt Nam”cũng không thể tránh khỏi … .Với một cơ thể bệnh tật đầy mình như “con bệnh giáo dục Việt Nam”thì việc coi bất kỳ một bệnh nào trong các bệnh nêu trên là bệnh cần chữa ngay nghe ra đều có lý .Một cuộc “bốc thuốc” cho “con bệnh giáo dục Việt Nam” bắt đầu .Để chữa căn bệnh “chương trình giáo dục lạc hậu”người ta tiến hành cải cách giáo dục nâng thời gian học phổ thông từ 10 lên 12 năm , sửa đổi chương trình , viết lại sách giáo khoa.Để chữa căn bệnh “sa sút đạo đức nghề nghiệp của giáo viên ” người ta đề ra khẩu hiệu “mỗi thày cô giáo là một tấm gương sang cho học sinh noi theo”, “trường học thân thiện ,học sinh tích cực”. Để chữa căn bệnh “nghèo nên không có tiền làm giáo dục ”người ta vay tiền nước ngoài , thu hút các dự án đầu tư cho giáo dục , xã hội hóa giáo dục (thực chất là bắt toàn dân đóng góp tiền cho giáo dục) . Để chữa căn bệnh “thi cử không nghiêm túc ảnh hưởng đến chất lượng ”, “bệnh thành tích” người ta vận động phong trào “nói không với tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục ”.Còn bệnh “tham nhũng , lãng phí trong ngành giáo dục” luôn có một liều thuốc chung cho cả các ngành khác nữa đó là các chỉ thị nghị quyết của đảng về chống tham nhũng , lãng phí thường xuyên được nhắc lại , đổi mới câu chữ .Ngành giáo dục còn thay ông bộ trưởng vốn là tiến sĩ ở Liên Xô cũ bằng một ông tiến sĩ  tốt nghiệp ở đại học Har vard Hoa Kỳ (nơi được coi là có nền giáo dục tân tiến trên thế giới).Coi giáo dục đại học là đầu tàu người ta cũng dự kiến phấn đấu trong 15 năm tới Việt Nam sẽ có 5 trường đại học đẳng cấp quốc tế , có thêm hàng nghìn tiến sĩ .Mục tiêu nâng cao dân trí của giáo dục cũng được người ta hết sức chú trọng thậm chí còn sốt sắng để hoàn thành gấp bằng cách mở thêm rất nhiều trường đại học ở các địa phương đa dạng hóa các loại hình đào tạo như tại chức , từ xa ,liên kết , liên thông .Có câu chuyện thật mà như bịa :thành phố nọ ra chỉ tiêu phấn đấu để sau vài năm tới 100% thành ủy viên có bằng tiến sĩ.

         Như vậy với mỗi một căn bệnh dù nặng , dù nhẹ của giáo dục dều có một liều thuốc tương ứng .Và người dân Việt Nam vốn có truyền thống lạc quan , kiên nhẫn lại chờ đợi , hy vọng .Chưa dám mơ một nền giáo dục tiên tiến nhưng một hy vọng rất khiêm tốn là nền giáo dục Việt Nam có những biến chuyển tích cực của người dân vẫn chưa  có được .Bức tranh thực trạng xã hội Việt Nam hiện nay trong đó giáo dục là một chi tiết đã phơi bày tất cả .Cải cách giáo dục dư luận đánh giá là thất bại, các vị “tư lệnh” của cuộc cải cách không lên tiếng có nghĩa là chấp nhận .Chương trình ,sách giáo khoa phổ thông sau bao lần viết đi viết lại vẫn thấy chưa ổn và có thể tiếp tục phải viết lại . Thất thoát lãng phí trong giáo dục ngày càng tăng được đo bằng tỷ lệ giữa tiền nhà nước ,tiền nhân dân , tiền vay của nước ngoài chi cho giáo dục rất nhiều nhưng hiệu quả thu được rất ít . Ngày khai trường hàng năm cạnh không khí hồ hởi, phấn khởi khi đưa con em tới trường người dân còn bao nỗi âu lo về gánh nặng tài chính đóng góp cho việc học tập.Căn bệnh sính bằng cấp của xã hội Việt Nam ngày nay có thể cũng được sinh ra từ việc học hành thi cử không nghiêm của ngành giáo dục.Một mục tiêu của giáo dục là đào tạo nhân lực thì nguồn nhân lực của Việt Nam hiện nay được đánh giá là vừa thiếu, vừa yếu .Trong các kỳ họp hội đồng nhân dân , họp quốc hội nếu được tự do chất vấn thì giáo dục thường có nhiều chất vấn hơn các ngành khácvà cứ đều đều từ kỳ họp này đến kỳ họp khác vẫn những nội dung chất vấn được lặp đi lặp lại vì không sửa được .Bức tranh của giáo dục Việt Nam còn ảm đạm hơn nữa khi nhìn vào các thống kê của các tổ chức quốc tế khi đánh giá so sánh giáo dục các nước .

         Những thực trạng của giáo dục nói trên cho thấy một điều người ta vẫn chưa tìm ra hoặc tìm ra nhưng không dám nói ra nguyên nhân làm cho “con bệnh giáo dục Việt Nam”chữa không khỏi mà xem chừng ngày càng nặng lên .Kết luận  giáo dục Việt Nam trì trệ ,lạc hậu cũng chẳng phải là oan uổng cho ngành giáo dục .Nhưng kết luận đó có vẻ không công bằng vì ở Việt Nam hiện nay  bất kỳ một ngành nào, một lĩnh vực nào,… cũng đầy rẫy những tiêu cực, những bất cập, những yếu kém ,…Đến đây thì nguyên nhân đã dần sáng tỏ .Một liên tưởng khôi hài nhưng cũng hợp lô gic và có điều gì bất kính xin ngành giáo dục lượng thứ : ngành giáo dục cũng giống như cô gái  trong hai câu ca dao sau : “ Toét mắt là tại hướng đình .Cả làng cùng toét đâu mình riêng em ” .Cái “hướng đình” làm cho cả làng bị “toét mắt” đó chính là nguyên nhân phải chỉ ra" .